UPOZNAJTE BEOGRAD: Rezidencija svih srpskih kraljevskih porodica (FOTO)

Današnja zgrada Skupštine Beograda, osim arhitekturom i stilom gradnje, posebno je zanimljiva zbog priče koju nosi. Građena da bude najlepša od dotadašnjih rezidencija srpskih vladara, zgrada Dvora ugostila je obe srpske dinastije, zatim preživela bombardovanje, koje joj je drastično izmenilo izgled, da bi zatim bila sedište savezne, a zatim i gradske, građanske vlasti.

NAJLEPŠA KRALJEVSKA REZIDENCIJA

Srbija postaje kraljevina 1882. godine. Novoj kraljevini i sada već kraljevskoj porodici priliči i nova rezidencija. Prvi novovekovni kralj Srbije kralj Milan Obrenović želi da nova rezidancija po lepoti i stilu prevaziđe sve dosadašnje rezidencije srpskih vladara. Za projekat su zaduženi arhitekti Aleksandar Bugarski, isti onaj koji će podići i Narodno pozorište, na Pozorišnom trgu, kao i park na Kalemegdanu i sa njim arhitekta  Jovan Ilkić. Palata je gotova 1884. godine, pa se kralj Milan i svečano useljava.

Nekoliko godina nakon što se kralj uselio, rezidenciju je posetio engleski putopisac Herbert Vivijen, koji je detaljno opisao njenu unutrašnjost.

- Na levoj strani je otmena dvorana za balove, sa zidovima boje limuna i velikim belim lusterima od venecijanskog stakla, koji divno sijaju u vreme državnih praznika, osvetljena električnom svetlošću. Nakon što prođene veliki prijemni hodnik, ulazite u banket salu, u kojoj sve blista: od podova do stola od mahagonija, oko koga može da sedne oko 60 ljudi. Kožne, tapacirane stolice su boje jesenjeg lišća. Najimpresivnije je to što sve prostorije zaista karakteriše dobar ukus. A još veće divljenje izazivaju plafoni izrezbareni po uzoru na turski stil - zabeležio je ovaj putopisac.

Osnova Starog dvora je približno kvadratnog oblika, a centralni unutrašnji hol je zastakljen. Kasnije će biti dodate bogato ukrašene hrastove stepenice, koje će tokom Prvog svetskog rata biti uništene. Oko ovog centralnog prostora sa stubovima i galerijama nalaze se ostale prostorije dvora, od kojih su najvažnije velika sala za prijeme i balove i trpezarija. Celokupna unutrašnja oprema dvora najviše se uvozi iz Beča.

Po spoljašnjoj arhitekturi Stari dvor je jedno od najlepših ostvarenja akademske arhitekture Srbije 19. veka. Fasada koja gleda ka bašti je najbogatije ukrašena. Njeni najkarakterističniji motivi su karijatide na prvom spratu, koje nose timpanone ispod prozora. Na fasadi okrenutoj ka dvorištu, među bogato ukrašenim prozorima, nalaze se dorski stubovi.

Neki od najvažnijih događaja srpske politike odvijaju se upravo u Starom dvoru. Kralj Milan abdicira u korist sina Aleksandra  22. februara 1889. Novog kralja ubijaju 1903. godine, pa je od tada do Prvog svetskog rata Stari dvor rezidencija Karađorđevića. Do Drugog svetskog rata ovde se održavaju kraljevske svečanosti i prijemi stranih gostiju.

U rano jutro 6. aprila 1941. godine nacistički avioni zasipaju Beograd bombama. Prvi beogradski oblakoder trpi znatna oštećenja, kao i most Viteškog kralja, ali i most kralja Petra. Nažalost, veoma je oštećena i zgrada Starog dvora.

Drugi svetski rat uveliko menja svet, pa u skladu s tim i prilike u Srbiji. Kraljevska porodica je 1945. godine u Velikoj Britaniji, a narod, kao i Stari dvor ostaju pod vlašću nove, komunističke , ideologije. Zgrada Dvora, znatno oštećena, ponovo se otvara 1947. godine. Ipak, nema dve kupole na delu okrenutom ka bašti a i fasada je sasvim izmenjena.

Godine 1961. u Starom dvoru je Skupština grada Beograda.

(M. Stojanović)