Porodica Srpkinje ubijene 1991. tužila Hrvatsku: Sud u Strazburu doneo presudu

Evropski sud za ljudska prava objavio je presudu u predmetu "Mamuzić i drugi protiv Hrvatske", utvrdivši da istraga ubistva žene stradale 1991. godine nije bila delotvorna, ali i da je država otpisom potraživanja ispravila posledice mogućih povreda prava na pošteno suđenje i mirno uživanje svojine.

U presudi objavljenoj 9. oktobra, Sud je utvrdio povredu prava na život u procesnom aspektu i izbrisao predstavku sa svoje liste u delu koji se odnosi na pravo na pošteno suđenje i mirno uživanje svojine, piše Index.hr.

Iako istraga nije bila delotvorna, država je posledice mogućih povreda prava na pošteno suđenje ispravila donošenjem Odluke o otpisu potraživanja troškova parničnog postupka, naveo je Sud, prema saopštenju Kancelarije zastupnika Republike Hrvatske pri tom sudu.

Presuda je konačna, a Sud je podnosiocima zajednički dosudio 3.100 evra za troškove i izdatke.

Podnosioci tvrdili da je ubistvo izvršio hrvatski vojnik

Ljuba Mamuzić, majka podnosilaca predstavke, ubijena je 29. avgusta 1991. godine. Nakon što su podnosioci zatražili vansudsko poravnanje u građanskom postupku radi naknade štete, domaće vlasti su prvi put dobile informacije o njenoj smrti.

Odmah potom započeta je istraga koja je i dalje u toku. Podnosioci su zatim Opštinskom građanskom sudu u Zagrebu podneli tužbu protiv Hrvatske tražeći naknadu štete zbog smrti majke, navodeći da ju je ubio pripadnik Hrvatske vojske.

Njihov zahtev je pravosnažno odbijen zbog zastarelosti potraživanja, a naloženo im je i da državi nadoknade troškove parničnog postupka. Potom su podneli ustavnu tužbu, koja je takođe odbijena.

Pred Evropskim sudom podnosioci su tvrdili da domaće vlasti nisu delotvorno istražile smrt njihove majke i da im je, odlukama domaćih sudova kojima su morali da plate troškove zastupanja države, povređeno pravo na pristup sudu i nametnut nerazmeran teret.

Hrvatska pokrenula istragu 2006. godine

Evropski sud je utvrdio da se ubistvo majke podnosilaca dogodilo tokom rata, 29. avgusta 1991. godine, na području Siska. Domaće vlasti su za ubistvo saznale 2006. godine i odmah započele istragu. Međutim, iako su prvi i četvrti podnosilac bili svedoci ubistva, nikada nisu ispitani tokom istrage.

Pored toga, iz iskaza saslušanih svedoka i predmeta pronađenih u blizini mesta ubistva proizlazilo je da su izvršioci pripadnici hrvatske vojske i policije, pa se moglo očekivati da domaće vlasti provere koje su jedinice vojske i policije u avgustu 1991. bile raspoređene u blizini Male Vranovine i da ispitaju njihove zapovednike i pripadnike.

Međutim, osim ispitivanja bivšeg zapovednika policije u Topuskom, domaće vlasti nisu preduzele nikakve daljnje mere. Dodatno, pošto su dve osobe izjavile da je Mi. V. ranio jednog od izvršilaca, vlasti su mogle proveriti da li je neki pripadnik hrvatske vojske ili policije u tom području tada bio ranjen ili je tražio lekarsku pomoć.

Pošto je tokom parničnog postupka nekoliko osoba navelo da su istragu ubistva majke podnosilaca sprovele vlasti tzv. Srpske autonomne oblasti Krajina, kojima su predati predmeti pronađeni u blizini mesta ubistva, vlasti tužene države su mogle da zatraže od srpskih vlasti proveru da li poseduju dokaze koji se odnose na njeno ubistvo.

Troškovi postupka nikada nisu naplaćeni

Evropski sud je zaključio da od oktobra 2010. godine gotovo da nije bilo aktivnosti u istrazi ubistva Ljube Mamuzić i da je time došlo do povrede procesnog aspekta člana 2 Evropske konvencije o ljudskim pravima.

U vezi sa navodima podnosilaca da su odlukama o troškovima postupka povređena njihova prava, Sud je primetio da oni troškove nisu dobrovoljno platili, niti su im oni naplaćeni putem izvršenja.

Iako odluke domaćih sudova i dalje formalno važe, nakon donošenja Odluke o otpisu troškova parničnog postupka dosuđenih Hrvatskoj, potraživanja s naslova naknade štete i drugih potraživanja dosuđenih Hrvatskoj, u određenim postupcima od 28. decembra 2023. godine, podnosiocima više ne preti opasnost od dobrovoljnog ili prinudnog plaćanja troškova postupka, zaključio je Sud.

Sud je utvrdio da okolnosti na koje su podnosioci ukazivali više ne postoje i da su posledice mogućih povreda Konvencije time ispravljene.

(Telegraf.rs)