ZAŠTO SE KAŽE SIVA EMINENCIJA: Pogodite ko je čovek kome se svi klanjaju (FOTO)

Poreklo izraza "siva eminencija" je francusko - éminence grise - i označava moćnog i uticajnog donosioca odluka ili savetnika koji deluje iza kulisa, van oka javnosti, u krajnje nezvaničnom kapacitetu. Danas se termin "siva eminencija" može upotrebiti i za starijeg čoveka koji više ne deluje otvoreno već kao savetnik, čiji je politički uticaj posledica njegovih dostignuća u grupi ili u društvu dok je bio u žiži.

Preporučujemo

Dobro, sve je ovo manje-više poznato. Ono što nije preterano poznato je kako je pojam nastao i po kome je dobio ime, a to je upravo ono čime ćemo se mi danas baviti.

Fraza je prvobitno korišćena da opiše jednu istorijsku ličnost, kapućinskog monaha po imenu Fransoa Lekler du Tramble, koji je bio desna ruka velikog francuskog kardinala i prvog ministra Rišeljea, koga su nazivali Crvenom eminencijom. Bio je poznat po svojoj bež odori, ali ne dozvolite da vas to zbuni, pošto su bež boju njegovi zemljaci tada nazivali sivom.

Titula "Njegova Eminencija" se u Rimokatoličkog crkvi koristi samo za one koji su dosegli nivo kardinala, i premda Lekler nikada nije dosegao taj čin, svi oko njega su ga tako nazivali zbog ogromnog uticaja koji je imao nad Rišeljeom.

Lekler se pojavljuje u mnogim delima: Haksli je napisao njegovu biografiju, Žan-Leon Žerom je naslikao sliku koju možete videti na početku ovog članka na kojoj se ovaj kapućiner spušta niz velike stepenice kardinalske palate, a pominje se i u "Tri musketara" Aleksandra Dime kao lik po imenu "Otac Jozef" (što je inače i bio njegov nadimak), moćni saradnik Rišeljea koga se svi plaše.

Ko je, dakle, ovaj čovek? Fransoa Lekler du Tramble je rođen 4. novembra 1577. godine kao najstariji sin Žana Leklera du Tramblea, predsednika komore za zahteve pariskog parlamenta, i Marije Motije de Lafajet. Još kao dečak stekao je klasično obrazovanje, a nakon što je 1595. godine proputovao Italiju i vratio se u domovinu, postao je vojnik. Služio je u Hugenotskim ratovima tokom opsade Amijena 1597. godine, a potom je bio i u diplomatskoj misiji u Londonu.

1599. godine kao baron de Maflije, kako je bio nazivan na dvoru, odlučio je da odbaci ovaj svet i da obuče u monašku rizu. Postao je pripadnik kapućinskog reda u Orleanu. Uskoro je postao i poznati govornik i reformista koji je na sve načine pokušavao da protestantske hugenote vrati u Crkvu. U politički život je ušao tokom konferencije u Ludunu kao kraljičin čovek od poverenja i papin izaslanik, kada je sve uspeo da ubedi da je galikanizam (verovanje da je kralj jednak papi kao crkveni autoritet) zapravo šizmatička tendencija.

Vrlo brzo nakon ovoga počeo je privatno da se viđa sa Rišeljeom; vremenom je legenda o njima dvojici postala neodvojiva, iako tačan vid i obim uticaja koji je Lekler imao na poznatijeg kardinala nije u potpunosti utvrđen. 1628. godine pomogao je da se okonča duga opsada hugenotskog uporišta La Rošela, a bio je uz svog prijatelja i tokom njegovog sukoba sa Habzburzima.

Sanjao je o buđenju Evrope i pokretanju novog krstaškog rata protiv Turaka i smatrao da je austrijska dinastija prepreka za opšti mir u Evropi koji bi ovaj verski sukob protiv Osmanlija učinio mogućim. Maestralno je diplomatski manevrisao tokom Regensburške skupštine Svetog rimskog carstva 1630. godine ne bi li osujetio agresivnu politiku imperatora: doveo je do ogromnog gubitka moći Ferdinanda II zahvaljujući izbornim kneževima koji su cara birali, a potom savetovao švedskog kralja Gustava Adolfa da interveniše protiv imperije, pomirivši se sa korišćenjem protestantske vojske, teoretišući da će jedan otrov uništiti drugi.

Tako je postao ministar rata, i premda je nastavio da živi asketski kako se i očekuje od jednog kaluđera, predao se potpuno diplomatiji i politici.

Umro je 17. decembra 1638. godine, taman kada mu je kardinalska haljina bila nadohvat ruke. Rišelje ga je navodno sokolio na samrtnoj postelji rečima: "Hrabrosti, oče Jozef, osvojili smo Brajzah!", koji je bio moćno utvrđenje Svetog rimskog carstva. Četiri godine docnije, i on je umro.

(V. V.)