Na današnji dan bombardovan je Beograd, na Uskrs 1944, i to na zahtev Josipa Broza: Dok je Kardelj štitio Ljubljanu, a Tito Zagreb, Beograd je ostao nebranjen

Beograd posle bombardovanja, 1944 - Pašino Brdo. Foto: Wikipedia/Muzej Istorije Jugoslavije, Fotografija otkupljena od Vojina Đorđevića

Na krvavi Uskrs 1944. godine, kada su saveznici bombardovali Beograd, 16. i 17. aprila, prema navodima britanskog obaveštajca Majkla Liza, intenzitet bombardovanja prevazišao je čak i napade nemačkog Luftvafea iz 1941. godine. 

Beograd je te godine gađan ukupno 11 puta, i to još jednom u aprilu, dva puta u maju, po jednom u junu i julu, četiri puta u septembru.

Preporučujemo

U Beogradu su stradale Bajlonijeva i Kalenićeva pijaca, prepune sveta, kao i Crkva Aleksandra Nevskog. Uništena je bolnica sa srpskim zarobljenicima iz Nemačke koji su dovedeni na rehabilitaciju. Razoreno je prvo beogradsko porodilište. U prah su pretvoreni Centralni higijenski zavod, Dečja bolnica, Dečji dispanzer, Bolnica za zarazne bolesti, Dom slepih, Ortopedski zavod, Državni dom za mušku decu, Državni dom za žensku decu, dva doma za decu srpskih izbeglica iz NDH. Sravnjene su Terazije.

Savezničko bombardovanje Beograda 1944. godine. Foto: Znaci.net/Muzej revolucije naroda Jugoslavije

STRADALE 22 PORODILJE I 22 BEBE

U zgradi današnjeg Zavoda za zaštitu zdravlja studenata u to vreme su se nalazili Gradsko porodilište i Stanica za hitnu pomoć i, prema dostupnim podacima, u bombardovanju su nastradale 22 porodilje i 22 novorođenčadi mlađih od osam dana i dve porodice koje su im bile u poseti.

Pogođeni su i jedno obdanište, trg Slavija, Nemanjina i Dečanska ulica, Pašino brdo, Zeleni venac, Železnička stanica, Narodno pozorište, Senjak i ulice Mileševska, Knez Mihailova, Kraljice Natalije, Miloša Velikog i Sarajevska.

BBC OBJAVIO VEST DA JE TITO TRAŽIO BOMBARDOVANJE

- Bi-Bi-Si je na Uskrs 1944. objavio vest da su saveznici na zahtev maršala Tita bombardovali Beograd. Na to je smesta reagovao Bogoljub Jeftić, poslanik jugoslovenske vlade u Forin ofisu i uručio demarš zbog direktnog stavljanja saveznika na jednu stranu u građanskom ratu. Jeftiću je usmeno obrazloženo da saveznici bombarduju čitavu Evropu, pa ni Beograd nije izuzetak. Međutim u belešci Forin ofisa o tom događaju piše: „Nama bi bilo draže da Bi-Bi-Si nije objavio tu vest jer ovako imamo neprijatnu dužnost da objašnjavamo svoju politiku“. U britanskoj vladi je nesumnjivo postojala podrška Titovom pokretu - rekao je za Novosti prof. dr Momčilo Pavlović, direktor Instituta za savremenu istoriju Srbije.

Kolone sa kovčezima protezale su se kilometrima beogradskim grobljima, kao nekoliko dana ranije u Nišu koji je, takođe, razoren „prijateljskim bombama“.

PAŠINO BRDO NAJGORE PROŠLO

Prilikom savezničkih bombardovanja Beograda nije pogođen nijedan nemački cilj od strateškog značaja, zabeležio je Miodrag Mija Jakšić.

Spasavanje ranjenika iz ruševina na Dorćolu posle savezničkog bombardovanja Beograda 1944. godine. Foto: Znaci.net/Muzej revolucije naroda Jugoslavije

- Umesto toga, pogođena su uglavnom civilna naselja. Najgore je tih dana prošlo Pašino brdo. Iz "letećih tvrđava" padali su "tepisi" bombi na ovo beogradsko naselje. Tu je poginulo najviše Beograđana, a i porušeno najviše kuća - zapisao je Jakšić, koji je preživeo sva saveznička bombardovanja Beograda, a prenose Novosti.

Saveznici su bombe 1944. najčešće bacali na Niš, čak 15 puta. Na Kraljevo šest puta, Zemun i Alibunar četiri puta, a Novi Sad tri puta. Smederevo, Ćupriju i Popovac kod Paraćina bombardovali su po dva puta. Razarali su i civilne ciljeve Sremske Mitrovice, Rume, Velikog Bečkereka, Kruševca, Peći, Kragujevca, Kovina, Pančeva, Velike Plane, Prijepolja, Kuršumlije, Prokuplja, Vučja, Lebana, Grdelice, Podujeva, Raške, Stalaća, Mitrovice, Prištine..

Engleske vazduhoplovne snage su uglavnom bombardovale preko dana, a strateška bombardovanja s bezbedne visine i noćna bombardovanja obavljali su Amerikanci.

KARDELJ BRANIO LJUBLJANU, TITO ZAGREB

Za razliku od Edvarda Kardelja, koji je odlučno odbio predlog da se bombarduje Ljubljana i Tita, koji uprkos zahtevima saveznika nije dopuštao da se ruši Zagreb, komandant Glavnog štaba NOVJ za Srbiju Koča Popović i britanski obaveštajac Džon Heniker Mejdžor sipali su predloge kao iz rukava.

Vađenje leševa iz ruševina na Dorćolu posle savezničkog bombardovanja Beograda 1944. godine. Foto: Znaci.net/Muzej revolucije naroda Jugoslavije

- Popović je određivao ciljeve, a da uopšte nije bio u Srbiji. U seriji radiograma Vrhovnom štabu on ne samo da traži da se bombarduje neki grad, Leskovac, Niš, Beograd, čak i određene ulice. Mejdžor to šalje Meklejnu, koji predlog analizira sa Titom i informaciju koja ide u Bari u komandu Balkan er-forsa. Ta linija odlučivanja ide preko Meklejna i Tita, a Balkan er-fors bombarduje po vojničkim procenama samo kada u preletima uoči neprijateljske ciljeve - kaže prof. dr Pavlović.

Na Beograd je palo 1.457 bombi prvog i drugog dana pravoslavnog Uskrsa. Porušeno je 687 zgrada, a 20. aprila je u ruševinama pronađen 1.161 leš. Broj teško povređenih bio je 1.468.

U bombardovanjima Beograda od 16. aprila do sredine septembra 1944, poginulo je, prema procenama, više od 4.500 stanovnika prestonice.

VIDEO: Avion Jospia Broza Tita danas je u Austriji, star je 60 godina i JOŠ UVEK LETI SVETOM

(Telegraf.rs)