Jedan od prvih svedoka saradnika u Srbiji bio je Čume: Otkrio je ubice premijera, zločine Zemunaca

Ilustracija: Nikola Jovanović Foto: Shutterstock

Jedan od prvih svedoka saradnika u Srbiji, u procesu za ubistvo premijera Srbije Zorana Đinđića, bio je bivši vođa surčinskog klana Ljubiša Buha Čume. U Srbiji je svedoka saradnika, bar donedavno, bilo je oko stotinu, a taj broj bi mogao da se uveća jer su navodno neki od uhapšenih pripadnika kriminalnog klana Veljka Belivuka nudili saradnju Tužilaštvu za organizovani kriminal ne bi li dobili status okrivljenog-svedoka saradnika.

Preporučujemo

Ono što je Buha tada otkrio, bilo je ključno u pomoći policiji da otkrije ubice premijera, sve zločine Zemunskog klana, razjašnjavanje ubistva Ivana Stambolića, zločina na Ibarskoj magistrali, ali i brojnih otmica i ubistava koje su zajedno počinili pripadnici klana i Jedinice za specijalne operacije.

Status svedoka saradnika dobili su i optuženi - Miladin Suvajdžić i Dejan Milenković Bagzi, koji su za razliku od Buhe ušli u progam zaštite svedoka.

Nebojša Joksović

Krajem avgusta 2015. godine, u beogradskom naselju Čukarica odjeknula je eksplozija. Zgrada u kojoj se nalazi štamparija „BMG“ pogođena je projektilom iz „zolje“. Bio je to treći put za četiri godine da se štamparija našla u plamenu. Počinioci nikada nisu otkriveni.

Na ovu štampariju trebalo je da paze policajci jer je njen vlasnik Nebojša Joksović – ključni svedok u postupku koji se vodi protiv narko-bosa Darka Šarića za šverc gotovo šest tona kokaina.

Njih dvojica su drugovi iz detinjstva, ali je nakon hapšenja članova ovog međunarodnog kartela 2010. godine, Joksović odlučio da tužilaštvu ispriča sve što zna o umešanosti svog nekadašnjeg ortaka u šverc droge.

Zoran Vukojević

Ljubiša Buha je dobio obezbeđenje kada je ubijen svedok saradnik Zoran Vukojević Vuk“, rekao je Nenad Stefanović u novembru 2014. Zoran Vukojević bio je policajac do 2000. od kada je radio kao šef obezbeđenja Dušana Spasojevića, vođe Zemunskog klana. Posle akcije "Sablja" postao je svedok – saradnik, navodi Insajder. Otkrio je veze političara i pripadnika službi sa Zemunskim klanom. U junu 2006. otet je, mučen, a potom zapaljen. Ispostavilo se da je samo nekoliko dana pre toga, nezadovoljan policajcima koji ga obezbeđuju, izašao iz programa zaštite.

Institucija svedoka – saradnika uvedena je Zakonom o borbi protiv organizovanog kriminala. Taj zakon je uz opstrukcije donet tek u decembru 2002, navodi Insajder. Početkom marta 2003. imenovan je specijalni tužilac, a već 12. marta ubijen je premijer Zoran Đinđić.

Zakon od početka predviđa da svedok saradnik ne može biti neposredni počinilac krivičnog dela niti organizator grupe, a iskaz svedoka mora biti značajan za otkrivanje i dokazivanje organizovanog kriminala. Status dobija tek nakon što se njegove tvrdnje provere.

Dejan Milenković

Dejan Milenković Bagzi dobio je status svedoka saradnika u predmetu za ubistvo premijera Srbije Zorana Đinđića i na suđenju pripadnicima kriminalnog zemunskog klana. Milenković je uhapšen u Solunu u julu 2004. godine, a početkom 2005. je izručen Srbiji.

Milenković je u tim procesima bio optužen za brojna krivičnih dela, za koja je mogao biti osuđen na najtežu kaznu od 40 godina zatvora, a biće prvi svedok saradnik koji će svedočiti javno, najavljivano je tada.

Dva uslova za dobijanje statusa saradnika

Status svedoka saradnika se mahom primenjuje za dokazivanje teških krivičnih dela, a među kojma su teško ubistvo, otmice, nedozvoljena proizvodnja, držanje, nošenje i promet oružja i eksplozivnih materija, neovlašćena proizvodnja i stavljanje u promet opojnih droga...

Javni tužilac pri svom izboru ovakvog svedoka vodi računa o dva zakonom predviđena uslova.

Prvi je da nije lice za koje već postoji osnovana sumnja da je organizator grupe, a drugi je značaj iskaza baš tog svedoka za otkrivanje, dokazivanje ili sprečavanje drugih dela iste grupe, koji preteže nad posledicama krivičnog dela koje je on izvršio.

Pre zaključenja sporazuma o svedočenju, tužilac će pozvati okrivljenog da u roku koji ne može biti duži od 30 dana, samostalno i svojeručno, što detaljnije, istinito opiše sve što zna o krivičnim delima povodom kojih se vodi postupak, kao i o drugim teškim krivičnim delima.

Sporazum sa okrivljenim-saradnikom, mora između ostalog da sadrži sporazum o vrsti i meri ili rasponu kazne ili druge sankcije koja će mu biti izrečena, ili o oslobođenju od kazne ili o obavezi javnog tužioca da odustane od krivičnog gonjenja okrivljenog u slučaju davanja iskaza na glavnom pretresu (suđenju).

Ne sme ništa da prećuti

Sa druge strane okrivljeni saradnik ima obavezu da u potpunosti prizna krivično delo, da daje iskaz o svemu što mu je poznato o krivičnom delu i da ništa ne prećuti. On će biti upozoren da se ne može pozivati na pogodnost oslobođenja od dužnosti svedočenja i oslobođenja od dužnosti odgovaranja na pojedina pitanja.

Na okrivljenog svedoka saradnika primenjuju se odredbe Zakona o programu zaštite saradnika koji uređuje uslove i postupak za pružanje zaštite i pomoći svedoku saradniku koji su usled davanja iskaza ili obaveštenja značajnih za dokazivanje u krivičnom postupku izloženi opasnosti po život, zdravlje, fizički integritet, slobodu ili imovinu.

(Telegraf.rs)