Šta je Berettov jednjak i kako da prepoznate simptome bolesti: Ove grupe ljudi su posebno ugrožene

Foto-ilustracija: Shutterstock

Gastroezofagealna refluksna bolest (GERB) je hronično oboljenje sistema za varenje uzrokovano vraćanjem želudačnog sadržaja u jednjak. Kada želudačni sadržaj, zajedno sa želudačnom kiselinom, dođe u kontakt sa sluzokožom jednjaka, dolazi do jake i neprijatne iritacije što je i glavni uzrok ove refluksne bolesti.

Preporučujemo

– Baretov jednjak predstavlja patološki entitet koji nastaje kao komplikacija gastroezofagealne refluksne bolesti - objašnjava za eKliniku, specijalista interne medicine dr Miloš Mitrović, sa Klinike za internu medicinu KBC Zvezdara.

- Kontinuirana izloženost kiselom želudačnom sadržaju, a ponekad i komponentama žuči i pankreasnog soka, dovode do hroničnog oštećenja i upale sluznice jednjaka.

Šta uzrokuje nastanak Barrettovog jednjaka?

Barrettov jednjak razvija se kod ljudi koji imaju hronični, dugogodišnji osećaj gorušice, odnosno GERB. Veruje se da hronično zapaljenje dovodi do promene u normalnoj ćelijskoj proliferaciji, te posledično i do zamene normalnog epitela patološkim. Pacijenti sa dugogodišnjom gorušicom imaju povećan rizik za nastanak Barrettovog jednjaka i trebalo bi da se obavezno jave lekaru.

Uz konstantno lučenje pljuvačke, kako ističe dr Mitrović, normalna peristaltika jednjaka i efikasna funkcija donjeg sfinktera jednjaka, koji se nalazi na spoju jednjaka i želuca, predstavljaju efikasne zaštitne mehanizme.

– Ipak, u slučaju slabijeg kapaciteta ovih zaštitnih mehanizama, jednjak u prolongiranom vremenskom periodu biva iritiran želučanim sadržajem, što stimuliše izmenu sluznice – naglašava dr Miloš Mitrović.

Foto: Shutterstock

Koji su simptomi Barrettovog jednjaka?

Višedecenijska gorušica, koja se poslednjih nekoliko meseci spontano umanjila ili u potpunosti prestala, može da bude pokazatelj da je već došlo do oboljenja, navodi doktor, a neki pacijenti sa Barettovim jednjakom, kako kaže, nemaju nikakve simptome.

– Simptomi su najčešće disfagija, odnoso otežano gutanje ili bol pri gutanju, gorušica, mučnina, povraćanje… Prisustvo krvi u stolici i povraćanje krvi takože mogu biti simptomi ove bolesti.

Postoje individualne razlike u percepciji samih simptoma, i zato je neophodna konsultacija lekara – objašnjava dr Mitrović i dodaje da pored ovih simptoma treba obratiti pažnju i na:

• gubitak u telesnoj težini
• bol, pritisak i osećaj žarenja u sredogruđu
• otežano varenje
• kašljanje i promukao glas

Ko je najčešće sklon ovoj bolesti?

- Najčešće obole osobe starosti su između 55 i 65 godina, fizički neaktivne, sa prisutnim abdominalnim tipom gojaznosti. Osobe muškog pola su dva puta više pogođene ovim entitetom - naglašava doktor Mitrović i dodaje da su populacione studije pokazale da je broj novoobolelih u opštoj populaciji između 0,9 do -10 procenata.

Mitrović navodi i da zabrinjava podatak da se bolest nalazi u konstantom porastu, s obzirom na evidentu promenu stila života poslednjih godina i sve veću pojavu gojaznosti.

Foto: Pixabay

Da li Beretov jednjak može da se leči?

Od trenutka kada se postavi dijagnoza Barrettovog jednjaka neophodno je započeti sa praćenjem i lečenjem ovog oboljenja. Lečenje bolesnika sa ovim oboljenjemse prevashodno svodi na otklanjanje uzroka nastanka (GERB-a) a potom i njegove direktne posledice.

Bolesnici sa Barrettovim jednjakom obično imaju izražen GERB, pa je lečenje direktno povezano sa rešavanjem patološkog refluksa želudačnog sadržaja u jednjak.

- Endoskopsko praćenja osoba kod kojih je konstatovan Barettov jednjak, savetuje se jednom godišnje, u slučaju prisustva dugog segmenta bez prisustva displazije, odnosno na 3 meseca u slučaju prisustva displazije sluznice Barettovog segmenta.

Osim toga, gornje endoskopije kod ovih bolesnika praćene su i biopsijama. Antirefluksna hirurgija nije pružila posebne prednosti, u smislu smanjenja verovatnoće nastanka displazije i adenokarcinoma u Barettovom jednjaku, i lekari se retko odlučuju za ovaj korak – kaže dr Miloš Mitrović i dodaje:

– U slučaju pojave visokostepene displazije u Barett segmentu postoje dve opcije -ili se odlučujemo za argon-plasma ablaciju displastične mukoze ili resekciju dela jednjaka. Pristup se individualno određuje za svakog bolesnika, u zavisnosti od lokalnog nalaza, ali i opšteg stanja i želja samog bolesnika.

Foto-ilustracija: Shutterstock

Postavljena dijagnoza Barettovog jednjaka je svakako prekancerozno stanje uzrokovano dugotrajnim vraćanjem kiseline iz želuca u jednjak (GERB, gastroezofagealna refluksna bolest), zato je preporuka da se svi sa sličnim problemima obrate lekaru. Barettov jednjak se, kaže, javlja na svakih 100 ljudi i može da se razvije u adenokarcinom, a tada ima lošu prognozu, jer je kod adenokarcinoma jednjaka mortalitet 85 odsto.

Povećan rizik od karcinoma jednjaka

Dr Mitrović ističe da zapaljenski procesi mogu prouzrokovati ožiljke na jednjaku. Mogu se javiti i histološke promene, izmene normalnog epitela jednjaka u vidu metaplazije.

- Svaka izmena sluznice može voditi u pojavu displazije (neuobičajen rast i razvoj nekih delova), atipije te regenerisane sluznice, koja opet, sa druge strane, povećava rizik od pojave adenokarcinoma jednjaka.

Smatra se da je verovatnoća pojave displazije sluznice u Barettovom jednjaku od 0 do 35 odsto, a verovatnoća raste sa većom površinom izmenjene sluznice jednjaka - kaže dr Mitrović i otkriva da je rizik da osoba sa displazijom u Barettovom jednjaku razvije karcinom jednjaka od 30 do 125 puta veća u odnosu na običnu populaciju.

Preventiva je najvažnija

Najbolja preventiva, kao i za sve bolesti, kaže dr Mitrović, jeste promena nezdravih navika, redukcija telesne mase, korekcija načina ishrane.

Preporučuje se ishrana bogatija povrćem, bez hrane pržene u ulju, čokolade, mente, alkoholnih i gaziranih pića, citrusa i paradajza. Bilo bi poželjno da osoba nakon obroka prošeta i da razmak između obroka i sna bude najmanje 2 sata, preporučuje dr Miloš Mitrović.

(Telegraf.rs)