Dr Karličić nam otkriva šta je tačno "postkovid", kako virus utiče na pluća i gde lekari greše

Foto: Freepik

Znamo da su pluća disajni organ koji se nalazi unutar grudne šupljine i da zahvaljujući njima uzimamo kiseonik iz vazduha, a ispuštamo ugljen-dioksid: jednom rečju - dišemo. Ali, čini se da pre pandemije kovida-19, možda nismo dovoljno shvatali koliko je ovaj organ značajan, a opet ranjiv.

Medicina se vremenom razvijala, i nastavlja tim tokom, a ovaj put imamo priliku da vas malo bliže upoznamo sa pneumofiziologijom i onim čime se tačno bavi pneumofiziolog, i šta ga i da li razlikuje od pulmologa.

Preporučujemo

- Prva specijalizacija u Srbiji koja je bila "organ specifična" - jeste specijalizacija za plućne bolesti i tuberkulozu ili pneumofiziologija. Vrlo sadržajno se bavila ovom oblašću medicine i izborila se sa tuberkulozom, a potom nastavila da se razvija u modernu granu medicine koja je podrazumevala sveobuhvatna znanja iz plućnih bolesti, negujući i veštine neophodne u toj grani - priča doktor Vukoica Karličić, iz Opšte bolnice Acibadem Bel Medic, za Telegraf.

• Kakav je status ovih stručnjaka u svetu medicine?

Kasnije su se priključili internisti sa specijalizacijom iz plućnih bolesti - i tada su ovu oblast nazvali pulmologijom. Produženo je vreme specijalizacije, a iz usavršavanja su izbačene potrebne veštine. Tako je ova specijalizacija postala inertna, neefikasna i dugotrajna, salonska oblast usavršavanja. U međuvremenu je ukinuta specijalizacija za plućne bolesti i tuberkulozu; umesto da postane model efikasnog usavršavanja za druge oblasti, posebno što sada svaka od "organ specifičnih" specijalizacija zahteva i određene dijagnostičko-terapijske veštine.

• Koliko su doktori za pluća dodatno postali važni otkako je nastupila pandemija, budući da su pluća, kao naš najvažniji organ za disanje, neretko izuzetno pogođena posledicama virusa?

Zbog ukidanja specijalizacije za plućne bolesti i tuberkulozu (pneumofiziologije), oblast plućnih bolesti je bila u defanzivi i nije zauzimala mesto koje joj pripada u oblasti interne medicine. Sa sadašnjom situacijom, sa epidemijom kovida-19, koja zahvata pre svega pluća, a preko pluća i druge sisteme organa, pulmologija se vratila na mesto koje joj pripada, ali sa kadrovima koji nisu dovoljno brojni i nisu dorasli trenutku u kome se nalazimo.

Pluća su ulazni organ za virus, u njemu virus izaziva male ili ozbiljne zapaljenske promene, i u zavisnosti od zahvaćenosti pluća i druge organe i sisteme. Sistemski karakter bolest zadobija u slučajevima teških oštećenja pluća, kada se u plućima odigrava imunološka odbrana, često i prekomerna, sa učešćem svih imunoloških ćelija i njihovih proizvoda. Višak tih ćelijskih proizvoda se preliva u sistemsku cirkulaciju, izazivajući procese na različitim organima, dominantno u oblasti vaskularnih struktura.

Foto: Marko Jovanović

• Ima li pravila kada je reč o obolelima od kovida i oboljenju pluća?

Do sada je empirijski utvrđeno da su neki ljudi otporniji na kovid infekciju. Mogu biti potpuno asimptomatski do vrlo lakih oblika bolesti, dok drugi razvijaju teške upale pluća, sa sistemskim manifestacijama. Ukoliko je kod bolesnika postojao neki oblik plućne bolesti od ranije, sa smanjenjem plućnih funkcijskih rezervi, i razviju težu formu upale pluća, onda je plućna insuficijencija (nedovoljnost) teže izražena i bolesnici su u grupi životno ugroženih. To važi i za bolesnike sa drugim pridruženim bolestima.

Kako nam doktor Karličić dalje objašnjava, vezano za goruće pitanje ovih dana - na koji način korona pogađa pluća vakcinisanih, odnosno nevakcinisanih - "i kod vakcinisanih bolesnika se javlja kovid infekcija sa svim manifestacijama bolesti". Dodaje da se kliničke, laboratorijske i skenerom utvrđene karakteristike promena na plućima, kod vakcinisanih bolesnika, ne razlikuju od promena kod nevakcinisanih.

• Koje pristupe primenjujete u klinici Acibadem Bel Medic? Da li su sada zastupljene neke nove metode u tretiranju pluća, koje pre pandemije nisu bile aktuelne?

Ovaj misteriozni virus sa svojom pojavom i oblicima bolesti koje izaziva, uneo je veliku paniku i nesnalaženje kod lekara, koju su oni preko sredstava informisanja preneli na stanovništvo. Nesnalaženje se ogleda već u tome što se svakih mesec dana menjaju protokoli lečenja. Olako su prihvatani svi inovativni i drugi lekovi. Još uvek ne postoji čarobni lek koji je nadmoćno provereno uspešan.

Mišljenja sam da je racionalan pristup u lečenju infekcije ovim virusom, koji je oslonjen na znanja i iskustva sa virusnim upalama iz ranijeg perioda, uz primenu pojedinih novih potvrđenih postupaka kod ovog virusa, put da se postignu najbolji rezultati. Dobra organizacija pregleda i trijaže obolelih, sa što manje čekanja, garantuju i bolje rezultate. Mišljenja sam da bi centralizovani oblik lečenja najtežih bolesnika, takođe, doneo bolje preživljavanje najteže obolelih.

Foto: Freepik

• Šta sve tačno podrazumeva post kovid sindrom i šta je važno da pacijenti znaju: kako da vode računa o sebi svakodnevno, ako su preležali koronu?

Kovid izaziva upalu pluća, koja ima svoje karakteristike i prepoznatljivost, posebno na nisko doznom skeneru grudnog koša, koji bi trebalo da bude standard u dijagnostici i praćenju bolesnika sa kovid infekcijom. Poznati su uglavnom i svi drugi pojavni oblici bolesti i vezani su za prekomernost imunološke reakcije u plućima, koja se preliva u krvotok, i različiti ćelijski produkti izazivaju brojne poznate prepoznatljive i dokazive oblike bolesti. Sve to - nije post kovid sindrom.

Post kovid sindrom je postao omiljena poštapalica ili vreća u koju se trpaju različita stanja koja se ne prepoznaju ili teže dokazuju. Post covid sindrom se može definisati kao nesrazmera između tegoba bolesnika i objektivnih sveobuhvatnih nalaza kod bolesnika. To ulazi u domen nadgradnje bolesnika. U dobroj meri se radi o bolesnicima koji su preplašeni neodmerenim izjavama timova lekara, koji imaju neuravnotežene zastrašujuće poruke i prognoze.

Izjave lekara bi trebalo da imaju umirujuću razumnu formu, bez isključivosti, koja unosi nepotrebnu podeljenost kod ljudi. Lekari moraju zadobiti poverenje, bez medijske hajke. Na sreću, i kod najtežih upala pluća, izazvanih kovidom, dolazi do potpunog oporavka anatomskih i funkcijskih karakteristika pluća. Bez plućnih post kovid promena- nema ni post kovid, organskih manifestacija.

Nakon preležane korone, kada se utvrdi potpuno povlačenje svih tragova bolesti, što se egzaktno utvrđuje timskim pregledom, bolesnik se može vratiti postepeno svim mentalnim i fizičkim aktivnostima iz perioda pre bolesti. Vreme oporavka je različito za svakog bolesnika u zavisnosti od težine bolesti.

• Na koji znak bola u grudima ili, uopšte u gornjem delu tela, ljudi treba da se jave lekaru specijalisti?

Bol u grudima je dosta čest simptom. Potrebno ga je dobro definisati. Bol u sredogruđu koji ima specifičnosti u pogledu jačine trajanja i širenja - najčešće je povezan sa srčanim tegobama. Bol u grudima povezan sa disanjem, kašljem i kijanjem - povezan je sa plućnim bolestima. U svakom slučaju, bol u grudima zaslužuje pažnju iskusnog lekara.

(Telegraf.rs)