ČEDOMORSTVO, NOVI SRPSKI FENOMEN: Od početka 2013. ubijeno sedam beba!

Od početka godine mediji su zabeležili sedam slučajeva čedomorstva koja su se događala kako u ruralnijim sredinama, ali i u razvijenim gradovima. Poslednji zločini zabeleženi su u Subotici i Novom Sadu, a najčešći uzrok koji se krije iza ovog čina je takozvana postporođajna depresija.

Čedomorstvo predstavlja ubistvo tek rođenog deteta ili bebe stare nekoliko nedelja, a počinilac je uvek majka. Kako navodi psiholog − sudski veštak Ana Najman, uzroci čedomorstva mogu biti različiti.

- Jedan od razloga je takozvana postporođajna depresija ili postporođajna psihoza koja je najčešće privremenog karaktera i povezana je sa samim činom porođaja i raznim promenama telesne, hormonalne, biološke, psihološke i druge prirode kod same majke. Drugi uzroci mogu da budu socijalne prirode. Takvi slučajevi se najčešće događaju u siromašnijim i edukativno zapuštenijim sredinama, kada je taj čin povezan i s nemogućnošću da se prihvati to novorođenče, a isto tako i s ekonomskom nemogućnošću da se izdržava takvo dete. Veoma često susreće se čin čedomorstva i kod majki koje imaju recimo više dece - kaže Najman.

Majka se tokom postporođajne depresije nalazi u psihološkom stanju koje može da bude praćeno anksioznošću i depresijom. Ona može da ima česte promene raspoloženja i da pati od prolazne psihotičnosti. U Krivičnom zakoniku čin čedomorstva tretira se kao privilegovano ubistvo i sa sobom nosi niže kazne od ubistva u drugim slučajevima ili okolnostima. Kazna predviđena za čedomorstvo iznosi od šest meseci do pet godina zatvora.

- Privilegovano ubistvo u stvari podrazumeva da je žena koja je počinilac tog čina bila u jednom specifičnom psihološkom i mentalnom stanju koje ne odgovara u potpunosti zdravoj ženi. Smatra se da je žena bila u stanju neuračunljivosti i shodno tome i naš Krivični zakon to na drugi način tretira. U pitanju je specifično ubistvo počinjeno pod nekim posebnim psihološkim i mentalnim okolnostima - dodaje Najman.

Veoma mali procenat žena koje tokom života nikad nisu imale psihijatrijski poremećaj oboli od postporođajne psihoze, ali je rizik od nastanka mnogo veći kod žena koje su već imale neki mentalni poremećaj.

Od početka 2013. dogodilo se sedam čedomorstava. Javnost je potresao slučaj kada je početkom februara pronađena beba na dnu putne torbe u selu Knić u kragujevačkoj opštini. Vranjska policija je 8. aprila pronašla telo mrtve bebe u korpi za veš jedne porodice, a 25. jula pronađeno je beživotno telo novorođenčeta ženskog pola na izlazu iz Vršca.

Telo mrtve bebe pronađeno je 19. avgusta na smetlištu u Kosovskoj Mitrovici, a nekoliko dana ranije policija je u dvorištu kuće u selu Crkvine kod Kruševca pronašla zakopano telo deteta ubijenog dve nedelje ranije. Poslednji slučajevi zabeleženi su u Subotici kada je policija 22. septembra pronašla telo mrtve bebe u kontejneru, a isti scenario 15 dana kasnije potresao je Novi Sad.

U onim slučajevima u kojima su počiniteljke identifikovane, ispostavilo se da su u pitanju mlade žene od dvadesetak godina.

- Ljudi su spremni da imaju decu kada su spremni da promene svoj život i da se na neko vreme odreknu nekih svojih ciljeva i aktivnosti. Postoji kategorija emocionalno nezrele ili infantilne (dečje) majke. To su one devojke ili mlade žene koje nisu spremne na takvu žrtvu. One su tek kročile u život i smatraju da treba da uživaju i da će im dete uništiti život. U psihološkom smislu to je odnos starije sestre prema mlađoj - ističe psiholog Zoran Milivojević, i dodaje da je to pogrešna logika.

On objašnjava i da takve žene često imaju psihološke blokade koje ih sprečavaju da se odluče na abortus, poput straha da će ih roditelji odbaciti ili naterati da rode, kada one to ne žele.

Majka dete može da ubije i u činu "milosrđa" kada misli da spasava dete od okrutnog sveta, a u tim slučajevima često i sama izvrši samoubistvo. Takođe, nekada su majke ubijale prekobrojnu decu, decu koja su bila "pogrešnog" pola, bolesnu decu ili onu koja su bila rezultat neverstva.

(M. Stojanović)